Φωτιά και λάβρα είναι το σκεπτικό της ομόφωνης απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με την οποία κλείνει η έρευνα για το κατά πόσο οι τράπεζες και η Ένωση Τραπεζών συνεννοούνταν για να επιβάλλουν χρεώσεις και προμήθειες στις ηλεκτρονικές πληρωμές, στην έκδοση και αποδοχή καρτών, στις αναλήψεις από ΑΤΜ.
Νωπές είναι ακόμα οι μνήμες από το «ντου» της Επιτροπής Ανταγωνισμού στα επιτελεία των τραπεζών, σε μια συγκυρία όπου ο κόσμος «έβραζε» για τις υψηλές προμήθειες.
Το υπουργείο Οικονομικών αλλά και το Μέγαρο Μαξίμου δεν είχαν κρύψει, άλλωστε, τη δυσφορία τους για το ύψος των χρεώσεων, ενώ υπήρξε και ένα άτυπο τελεσίγραφο για αυτοσυμμόρφωση των τραπεζών, αναφορικά με μια λίστα προμηθειών, που χαρακτηρίζονταν αδικαιολόγητα υψηλές.
Η αντιπαράθεση έγινε με φόντο τα lock down και την υποχρεωτική χρήση «πλαστικού» χρήματος, κάτι που προφανώς οδηγούσε σε επιβαρύνσεις των πολιτών.
Η «καμπάνα» της Επιτροπής Ανταγωνισμού ήχησε σήμερα και θα ήταν ακόμα πιο ηχηρή αν οι τράπεζες δεν υπέβαλαν πρόταση Διευθέτησης της Διαφοράς.
Ακόμα κι έτσι, το σκεπτικό της ομόφωνης απόφασης είναι βαρύ, καθώς παραπέμπει στην παραβίαση του άρθρου 1 του νόμου 3959 για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού, το οποίο αφορά σε απαγορευμένες συμπράξεις, κάνοντας λόγο για «εναρμονισμένες πρακτικές» και «ανταλλαγή πληροφοριών» μεταξύ των τραπεζών αλλά και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.
«Εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank και Eurobank, αναφορικά με τη μετάπτωση σε νέο μοντέλο τιμολόγησης (υιοθέτηση της χρέωσης direct access fee – DAF) για τις συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ (α) με κάρτες εξωτερικού και (β) με κάρτες εγχώριων παρόχων υπηρεσιών πληρωμών (”ΠΥΠ”) εκτός του συστήματος DIASATM» και «ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνιστά εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Eurobank και Attica Bank με αντικείμενο την ενδεχόμενη εισαγωγή χρεώσεων σε τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες, που σχετίζονται με έκδοση και αποδοχή καρτών πληρωμών, λογαριασμούς πληρωμών, συναλλαγές ταμείου, δάνεια και λοιπές συναλλαγές», είναι δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το σκεπτικό της απόφασης.
Στο διά ταύτα, η ομόφωνη απόφαση δεν προβλέπει μόνο πρόστιμα, αλλά υποχρεώνει τις τράπεζες να μειώσουν τις προμήθειες ανάληψης από τα ΑΤΜ.
Συγκεκριμένα, η απόφαση επιβάλλει πρόστιμα για την τέλεση των διαπιστωθεισών παραβάσεων, ανάλογα με το σχετικό κύκλο εργασιών, ως ακολούθως:
Τράπεζα Πειραιώς: 12.993.482,86 €
Εθνική Τράπεζα: 9.978.799,18 €
Alpha Bank: 9.110.682,91 €
Eurobank: 7.976.790,63 €
Attica Bank: 143.181,65 €
ΕΕΤ: 1.553.242,87 €
Υποχρεώνει τις τράπεζες να μειώσουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 το ύψος της προμήθειας ανά συναλλαγή ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ με τη χρήση καρτών που έχουν εκδοθεί από άλλα ιδρύματα, ώστε αυτό να διαμορφωθεί κατ’ ανώτατο όριο ως ακολούθως:
Τράπεζα Πειραιώς: έως το ύψος των 2,00 €, από το ισχύον ποσό των 3,00 €,
Εθνική Τράπεζα: έως το ύψος των 1,90 €, από το ισχύον ποσό των 2,60 €,
Alpha Bank: έως το ύψος των 1,80 €, από το ισχύον ποσό των 2,50 €,
Eurobank: έως το ύψος των 1,80 €, από το ισχύον ποσό των 2,50 €,
Attica Bank: έως το ύψος των 1,50 €, από το ισχύον ποσό των 2,00 €.
Υποχρεώνει τις τράπεζες όπως διατηρήσουν τα ως άνω επίπεδα προμήθειας DAF για χρονικό διάστημα 3 ετών από την εφαρμογή του μέτρου, με ρήτρα επανεξέτασης από την Επιτροπή Ανταγωνισμού έως 2 επιπλέον έτη μετά τη λήξη των 3 ετών και με δυνατότητα επιβολής προστίμου από την ΕΑ σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς το ανωτέρω μέτρο συμπεριφοράς.
Αποδέχεται την πρόταση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών για εφαρμογή, εντός εξαμήνου από τη δημοσίευση της Απόφασης Διευθέτησης, εσωτερικού προγράμματος συμμόρφωσης, προς τον σκοπό της παράλειψης στο μέλλον των διαπιστωθεισών παραβάσεων.
Τι υποστηρίζουν οι τράπεζες
Τραπεζικές πηγές δίνουν τη δική τους οπτική γωνία για την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Ο έλεγχος της ΕΑ οδηγήθηκε σε συμβιβασμό. Οι τράπεζες και η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) ως νομικό πρόσωπο συμφώνησαν στην ένταξή τους στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών, αποδεχόμενες παράβαση του Άρθρου 1 Ν. 3959/2011 περί ανταλλαγής πληροφοριών.
Οι τράπεζες επέμειναν εμφατικά ότι σε καμία περίπτωση δεν παρέβησαν τους κανόνες ανταγωνισμού με τη μορφή της κατάρτισης συμφωνίας για καθορισμό τιμών -κάτι άλλωστε που διαπίστωσε και η ΕΑ- και προέκριναν τη διαδικασία διευθέτησης για το σκέλος της ανταλλαγή πληροφοριών.
Με την ένταξη στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών, η υπόθεση κλείνει οριστικά και αποτρέπεται μια μακρά αντιδικία, με όλα τα σχετικά αρνητικά αποτελέσματα.
Το σωρευτικό πρόστιμο που επιβάλλεται δεν ξεπερνά το 2,5% των συνολικών εσόδων των τραπεζών από προμήθειες.
Νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι ο τελικός συμβιβασμός αποτελεί μια θετική εξέλιξη τόσο για τις τράπεζες όσο και για την ΕΑ. Χωρίς συμβιβαστική λύση η υπόθεση θα οδηγείτο στην ακροαματική διαδικασία. Σε αυτή την περίπτωση, θα απαιτούνταν επιπλέον 9-12 μήνες για την έκδοση απόφασης. Καθώς οι αιτιάσεις στηρίζονται σε αμφιλεγόμενα στοιχεία, είναι βέβαιο ότι την απόφαση θα ακολουθούσε η άσκηση έφεσης, η εκδίκαση της οποίας θα απαιτούσε επιπλέον 12-18 μήνες.
Στο πλαίσιο της έρευνας της ΕΑ εξετάστηκαν περίπου 50 χρεώσεις προμηθειών. Αυτές εντοπίστηκαν σε αλληλογραφία της ΕΕΤ με τις τράπεζες, καθώς η ΕΕΤ συγκέντρωνε στοιχεία, ώστε να υπάρξει σχετικός εποπτικός διάλογος με την ΤτΕ.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕΤ είχε διοργανώσει και ειδική συνάντηση, στην οποία συμμετείχαν ανώτατα στελέχη της ΤτΕ και οι διοικήσεις των 4 συστημικών τραπεζών.
Οι τράπεζες ανέφεραν ότι η ανταλλαγή πληροφοριών έγινε στο πλαίσιο ανάγκης θεσμικού διαλόγου με τη VISA και τη Mastercard, με αφορμή την αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης συγκεκριμένων συναλλαγών, κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και στο πλαίσιο εποπτικού διαλόγου για χρεώσεις με την Τράπεζα της Ελλάδας.
Ο νομικός διάλογος μεταξύ των πιστωτικών ιδρυμάτων και της ΕΕΤ ήταν αναγκαίος ενόψει και του αυστηρού πλαισίου που ίσχυε στην Ελλάδα και απαγόρευε ορισμένες προμήθειες. Σε καμία περίπτωση δεν υπήρξε συντονισμός για καθορισμό τιμολογίου, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τη διαδικασία διευθέτησης της ΕΑ.
Στο πλαίσιο του ελέγχου εξετάστηκε και η προμήθεια άμεσης χρέωσης (Direct Access Fee – DAF), η οποία καθιερώθηκε σταδιακά από το τραπεζικό σύστημα από το 2018 και μετά, για αναλήψεις μετρητών από ATMs. Η καθιέρωσή της έγινε αφότου το επέτρεψαν οι κανονισμοί των σχημάτων VISA και Mastercard.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και και πριν από το DAF η ανάληψη μετρητών δεν ήταν ανέξοδη. Στη θέση του DAF ίσχυε η υποχρέωση καταβολής ενός ποσού από την εκδότρια τράπεζα (issuer fee), η οποία με τη σειρά της κατέβαλλε τμήμα του ποσού αυτού στην τράπεζα που παρείχε το ΑΤΜ.
Με βάση το DAF
για τους Έλληνες καταναλωτές υπάρχει χρέωση για ανάληψη μετρητών μόνο σε περίπτωση χρήσης ATM άλλης τράπεζας από αυτή που διατηρούν το λογαριασμό τους. Για συναλλαγές από ATM της τράπεζάς τους η ανάληψη είναι δωρεάν.
για αλλοδαπούς καταναλωτές υπάρχει χρέωση σε κάθε ανάληψή τους, εφόσον χρησιμοποιούν κάρτες που έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό.
Απόδειξη ότι δεν υπήρξε συμφωνία για το ύψος της προμήθειας DAF μεταξύ των πιστωτικών ιδρυμάτων αποτελεί το μεγάλο εύρος της τιμολόγησης ανά συναλλαγή, που κυμάνθηκε μεταξύ 2 και 3 ευρώ για τις συστημικές τράπεζες. Ούτως ή άλλως, το ύψος της προμήθειας DAF για τις εγχώριες συναλλαγές θα γινόταν δημοσίως γνωστό, αφού αφορά απλώς μια επέκταση της προμήθειας DAF που είχε ήδη επιβληθεί στις διασυνοριακές συναλλαγές.
Στο πλαίσιο της διευθέτησης, οι τράπεζες συμφώνησαν να μειώσουν για ορισμένο χρονικό διάστημα την προμήθεια DAF που χρεώνουν κατά περίπου 30%, ανεξάρτητα από την προμήθεια που χρεώνει σήμερα η κάθε τράπεζα.
Σημειώνεται ότι στα ATMs δραστηριοποιείται και ένας μη τραπεζικός πάροχος, ο οποίος χρεώνει προμήθεια ανάληψης μετρητών σε όλους τους καταναλωτές σχεδόν 4€, δηλαδή 25-35% υψηλότερα από τις τράπεζες, και με τον οποίο η ΕΑ ούτε ασχολήθηκε για συλλογή στοιχείων το 2019, ούτε επέβαλε κάποια μείωση.
Σημειώνεται ότι παρόλο που η ΕΑ εξέτασε ενδελεχώς περί τις 50 διαφορετικές τραπεζικές προμήθειες, πέρα από το DAF, δεν προέκυψαν στοιχεία για καμία άλλη ώστε να δικαιολογείται η μείωσή της.
Σύμφωνα με στοιχεία που προσκόμισαν οι τράπεζες στην ΕΑ, από τις αναλήψεις μετρητών που γίνονται σε ATMs και για τις οποίες υπάρχει χρέωση (δηλαδή γίνονται με κάρτες που έχουν εκδοθεί από τράπεζες διαφορετικές από την τράπεζα που λειτουργεί το ATM), τα 2/3 αφορούν αλλοδαπούς καταναλωτές, κυρίως τουρίστες. Και αυτό είναι αναμενόμενο, καθώς οι Έλληνες καταθέτες επιλέγουν ΑΤΜ της τράπεζάς τους για να αποφύγουν οποιαδήποτε χρέωση.
Επομένως, από το μέτρο που επέβαλε η ΕΑ, τη μείωση της προμήθειας ανάληψης μετρητών (DAF), επωφελείται ένας σχετικά μικρός αριθμός Ελλήνων καταναλωτών, συγχρόνως όμως μειώνεται το τουριστικό συνάλλαγμα -με τη μορφή προμήθειας ανάληψης μετρητών- που έρχεται στη χώρα. Η απώλεια συναλλαγματικών εισροών υπολογίζεται σε περίπου 20 εκατ. ευρώ το χρόνο.
Η έρευνα δεν αφορούσε φυσικά πρόσωπα και δεν τέθηκε κανένα θέμα πρόθεσης για την παραβίαση κανόνων του ανταγωνισμού.
Σκρέκας: Τα πρόστιμα στις τράπεζες επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητα της Πολιτείας για την εφαρμογή της νομοθεσίας
«Τα πρόστιμα στις τράπεζες επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητα της Πολιτείας για την εφαρμογή της νομοθεσίας» σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, σχετικά με την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την επιβολή προστίμων ύψος 41.756.180,10 ευρώ σε πέντε τραπεζικά ιδρύματα και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών.
Όπως ανέφερε ο Κώστας Σκρέκας: «Η επιβολή των προστίμων επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα της Πολιτείας, μέσω κάθε θεσμικού βραχίονά της, για συνεχείς ελέγχους με σκοπό την εφαρμογή της νομοθεσίας. Οι έλεγχοι θα συνεχιστούν και οι παρεμβάσεις θα είναι άμεσες και αποτελεσματικές, όπου αυτό κρίνεται επιβεβλημένο, με γνώμονα το όφελος των πολιτών και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς σε όλα τα επίπεδα»
Πηγή: iefimerida,gr
