Γράφει ο Νικόλας Καρατζάς
Ιστορικός – Αρχαιολόγος, ΜΑ.
Συγγραφέας, Aρθρογράφος
Ο Μεγαλομάρτυρας Άγιος Δημήτριος, που τιμάται από τα βυζαντινά χρόνια στη Μεσσαπία και ιδιαίτερα στην Τριάδα Εύβοιας, αποτελεί ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορικής και πνευματικής ταυτότητας της περιοχής.
Κοντά στο σύγχρονο εξωκλήσι της Αγίας Αικατερίνης, βρίσκεται το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου, χτισμένο επάνω σε αρχαία πηγή, σε τοποθεσία που συνδυάζει φυσική ομορφιά και ιστορικό βάθος. Το μνημείο, αν και δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, θεωρείται πως ανεγέρθηκε κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο, ανήκοντας στον Α΄ τύπο ναοδομίας, όπως και άλλοι σταυρεπίστεγοι ναοί της γύρω περιοχής — ανάμεσά τους και ο μετασκευασμένος ναός της Αγίας Καλλιόπης.

Σήμερα, σώζονται τμήματα τοίχων και αρχιτεκτονικά μέλη, απομεινάρια μιας εποχής όπου η πίστη και η τέχνη συνυπήρχαν δημιουργικά. Παρά τη σημασία του, ο ναός παραμένει εν πολλοίς ανεξερεύνητος, ενώ η παράδοση τον περιβάλλει με μυστήριο: ο θρύλος μιλά για δύο «χρυσούς επισκόπους» θαμμένους εκεί, προκαλώντας στο πέρασμα των χρόνων λαθρανασκαφές και αναζητήσεις χρυσοθήρων. Πιθανότερο, όμως, είναι η λαϊκή φαντασία να παρερμήνευσε την ύπαρξη εικόνων επισκόπων με χρυσά ψηφιδωτά στον εσωτερικό διάκοσμο του ναού.

Ο Άγιος Δημήτριος της Τριάδας αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των υστεροβυζαντινών ναών της Εύβοιας, που μαρτυρούν το πλούσιο παρελθόν και την αδιάλειπτη πνευματικότητα του τόπου.
Πηγές: – Παπαδημητρίου Δ., 2018, «Συμβολή στη μελέτη της υστεροβυζαντινής ναοδομίας: οι σταυρεπίστεγοι ναοί της Εύβοιας». – Λουπίδου Ι., Καρατζάς Ν., 2015, Τριάδα Ευβοίας, ο άνθρωπος, ο τόπος και η ιστορία του. – Καρατζάς Ν., Μαντζώρου Ι., Καραγκούνη Ν., Τσίρης Α., 2019, Τουριστικός, ιστορικός, ενημερωτικός οδηγός, Δήμου Διρφύων Μεσσαπίων. – Παπακωνσταντίνου Λ., 1972, «Η Ευβοϊκή Μεσσαπία».














