Λίγες μέρες έχουν μείνει μέχρι τα Χριστούγεννα και ήδη δεν είναι λίγοι εκείνοι που σχεδιάζουν να αποδράσουν τις γιορτές για λίγες ημέρες και να γνωρίσουν νέες περιοχές..
Χειμερινοί προορισμοί και μη με διαφορετικά χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα…
Γράφει ο Νικόλας Καρατζάς (Ιστορικός - Αρχαιολόγος, ΜΑ. Συγγραφέας, Aρθρογράφος)
Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Κεντρικής ΕύβοιαςΗ παράδοση και η πρόοδος, μολονότι φαίνονται έννοιες ασυμβίβαστες, καθώς η μία αναφέρεται στο παρελθόν και η άλλη στο παρόν και στο μέλλον, δεν είναι παρά εκδηλώσεις της ίδιας, ενιαίας και συνεχούς ζωής του ανθρώπου και της κοινότητας στην οποία ζει.
Παράδοση είναι τα πολιτιστικά στοιχεία του παρελθόντος που, αναβιώνοντας ή και επιβιώνοντας από εποχή σε εποχή διαιωνίζονται και διαμορφώνουν τα ιδιαίτερα διακριτικά γνωρίσματα των εθνών. Η αυθεντικότερη έκφραση ενός έθνους είναι η πνευματική του ζωή, η παρελθούσα και η σύγχρονη. Οι ρίζες, τα ήθη και τα έθιμα μιας περιοχής αποτελούν την πολυτιμότερη παρακαταθήκη και τα ισχυρότερα θεμέλια πάνω στα οποία θα οικοδομηθεί η νέα κοινότητα.
Στην σημερινή εποχή η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι πολυδιάστατη, πολύμορφη με ταχύτατες αλλαγές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αλλοτριώνονται και οι παραδόσεις μας να χάνονται και να περνούν στη λήθη.
Η περιοχή της Μεσσαπίας και της Δίρφης, από τα βάθη των χρόνων, έχουν διατηρήσει την ιδιοπροσωπίας της, κρατούν τις παραδόσεις της, καθυστερώντας λίγο «το ρεύμα» της αλλαγής.
Τα έθιμα της περιόδου των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ακόμη και σήμερα διατηρούνται αναλλοίωτα σε πολλές περιοχές.
Η προσμονή για τη μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων άρχιζε από μέρες. Η μεγάλη διάρκεια της νηστείας, συγχρόνως με τη δουλειά, έφερνε σε όλους κάποια σωματική εξάντληση που συνοδευόταν από ψυχική ανάταση προετοιμάζοντας πνευματικά.
Ο νοικοκύρης κάθε σπιτιού, από τις πρώτες μέρες της νηστείας, άρχιζε να κουβαλάει αγαθά στο σπίτι. Προηγούνταν η αγορά και το θρέψιμο του θρεφταριού (χοιρινού) με επιμέλεια, γιατί ο καλός νοικοκύρης λογαριαζόταν ανάλογα με το θρεφτάρι. Αν δεν υπήρχαν από δική τους σοδιά, αγοράζονταν και μήλα, πορτοκάλια, χρειαζούμενα για την χριστόπιτα και τα γλυκίσματα.
Αποκορύφωμα της προετοιμασίας ήταν το χάλασμα (σφάξιμο) του θρεφταριού ή γνωστό και ως «χοιροσφάγια» και το ψήσιμο της Χριστόπιτας ή Χριστόψωμου που ήταν στολισμένη (ξόμπλιασμα).
Την παραμονή των Χριστουγέννων εκτός από τα Κάλαντα των μικρών παιδιών, που γέμιζαν τους άδειους δρόμους με φωνές και μελωδίες, στα σπίτια γινόντουσαν οι προετοιμασίες με τα φαγητά των ημερών.
Ετοιμα είχαν τα λουκάνικα, τις ματιές ή μπούμπες ή μπαμπίτσες (χοιρινό έντερο γεμισμένο με πλιγούρι και ρύζι), τις πηχτές, τους πασπαλάδες, λίπος χοιρινό και τα κομμάτια κρέας για σούβλισμα (σουβλιμάδες) και ψησιμο. Όλα τα σπίτια φρόντιζαν για τα “απαραίτητα” του εορταστικού τραπεζιού.
Παρόλο που τα Χριστούγεννα βρίσκονται πολύ κοντά στον ερχομό του νέου έτους, δεν θεωρούνταν η πρώτη γιορτή της Χριστιανοσύνης, αλλά το Πάσχα. Με τέτοια συνείδηση εορτάζονταν και σε όλη την περιοχή της Κεντρικής Εύβοιας.
Πηγές:
- Παπακωνσταντίνου Λ., 1972, «Η Ευβοϊκή Μεσσαπία».
- Παπακωνσταντίνου Λ., 1982, “Στο χωριό, 1924-1925”,
- Λουπίδου Ι., Καρατζάς Ν., 2015, Τριάδα Ευβοίας, ο άνθρωπος, ο τόπος και η ιστορία του.
- Καρατζάς Ν., Μαντζώρου Ι., Καραγκούνη Ν., Τσίρης Α., 2019, Τουριστικός, ιστορικός, ενημερωτικός οδηγός, Δήμου Διρφύων Μεσσαπίων.
- Τζαβάρας, Κ. 2000, Τα Ψαχνά Ευβοίας.
- Γεωργίου, Γ. 1997, Σελίδες από την ιστορία του δήμου Ψαχνών,
Ψαχνά. - https://psahnaevia.blogspot.com/
- http://www.triadaevias.net/
- https://steni-evias.blogspot.com/
- https://laikiparadosi.webnode.gr/
